گاز کربنیک | شارژ و فروش کپسول گاز کربن دی اکسید

معرفی گاز کربنیک (CO₂)

گاز کربنیک یا دی‌اکسید کربن (CO₂) یک ترکیب شیمیایی متشکل از یک اتم کربن و دو اتم اکسیژن است. این گاز بی‌رنگ، بی‌بو، غیرقابل اشتعال و به طور طبیعی در جو زمین یافت می‌شود. درصد حجم CO₂ در اتمسفر حدود 0.04% است و نقش مهمی در تعادل زیستی زمین دارد.

مشخصات فنی گاز CO₂

ویژگی	مقدار
فرمول شیمیایی	CO₂
حالت فیزیکی در دمای محیط	گاز
چگالی نسبی نسبت به هوا	1.5 (سنگین‌تر از هوا)
نقطه جوش	-78.5 درجه سانتی‌گراد (به شکل یخ خشک)
نقطه بحرانی	31.1 درجه سانتی‌گراد
حالت مایع	در فشار بالا
خاصیت اشتعال‌پذیری	غیر قابل اشتعال

کاربردهای گاز کربنیک در صنعت

گاز کربن دی‌اکسید در صنایع مختلف به کار می‌رود، از جمله:

1. صنایع غذایی و نوشیدنی

• گازدهی به نوشابه‌ها و آب‌های گازدار
• بسته‌بندی مواد غذایی تحت اتمسفر اصلاح‌شده (MAP)
• تولید یخ خشک برای نگهداری مواد غذایی در دمای پایین

2. جوشکاری و فلزکاری

• به‌عنوان گاز محافظ در جوشکاری MIG و MAG
• جلوگیری از واکنش اکسیژن با فلز داغ

3. آتش‌نشانی

• پرکاربرد در کپسول‌های آتش‌نشانی CO₂ برای خاموش کردن آتش‌های الکتریکی و مایعات قابل اشتعال

4. کشاورزی و گلخانه‌ها

• افزایش رشد گیاهان با بالا بردن غلظت CO₂ در محیط گلخانه

5. کاربردهای آزمایشگاهی و دارویی

• استفاده در انکوباتورها و محیط‌های کنترل‌شده
• بیهوشی حیوانات آزمایشگاهی

انواع کپسول گاز کربنیک (CO₂ ) موجود در بازار

کپسول‌های گاز کربنیک در ظرفیت‌ها و فشارهای مختلف عرضه می‌شوند. انواع متداول عبارت‌اند از:

ظرفیت (لیتر)	فشار کاری (بار)	جنس بدنه	کاربرد
2 لیتری	150 بار	فولادی/آلومینیومی	کپسول آتش‌نشانی کوچک
5 لیتری	150 بار	فولادی	آزمایشگاهی
10 لیتری	150-200 بار	فولادی	صنعتی
20 لیتری	150-200 بار	فولادی	جوشکاری
40 لیتری	150-200 بار	فولادی	عمومی‌ترین نوع صنعتی
50 لیتری	200 بار	فولادی بدون درز	مراکز تولیدی، کارخانه‌ها

نکته ایمنی: کپسول‌های CO₂ باید دارای شیر فشار قوی، برچسب مشخصات، و رنگ استاندارد خاکستری باشند.

شارژ کپسول گاز کربنیک (CO₂)

فرآیند شارژ

1. بررسی سلامت کپسول (تست هیدرواستاتیک یا تست نشتی)
2. تخلیه گاز باقی‌مانده در صورت وجود
3. اتصال کپسول به واحد شارژ تحت فشار
4. پُر کردن با گاز مایع CO₂ تا فشار مشخص
5. بررسی وزن و نشتی پس از شارژ

مراکز مجاز شارژ

شارژ کپسول گاز CO₂ باید توسط شرکت‌های معتبر و دارای مجوز انجام شود، چرا که فشار بالای گاز خطرآفرین است. خدمات شارژ معمولاً شامل موارد زیر است:

• شارژ کپسول آتش‌نشانی CO₂
• شارژ کپسول‌های صنعتی و جوشکاری
• خدمات در محل برای مراکز صنعتی

قیمت شارژ گاز کربنیک

قیمت شارژ بسته به ظرفیت کپسول، خلوص گاز و موقعیت جغرافیایی متفاوت است.

فروش کپسول گاز CO₂

فروش کپسول‌های پرشده یا خالی CO₂ توسط شرکت‌های تخصصی گازهای صن

 

 

عتی و آزمایشگاهی انجام می‌شود. هنگام خرید توجه به موارد زیر ضروری است:

نکات مهم هنگام خرید:

• تاریخ ساخت و اعتبار تست هیدرواستاتیک
• جنس و برند کپسول (فولاد بدون درز توصیه می‌شود)
• نوع شیر نصب‌شده (شیر برنجی یا فولادی)
• گارانتی سلامت سیلندر و شیر
• گواهی اصالت گاز CO₂ با خلوص مشخص (معمولاً ۹۹٪ یا بیشتر)

خلوص گاز کربنیک موجود در بازار:

نوع کاربرد	خلوص گاز مورد نیاز
غذایی	≥ 99.9% (Food Grade)
صنعتی	≥ 99.5%
آزمایشگاهی	≥ 99.99% (Analytical Grade)
آتش‌نشانی	≥ 99%

ایمنی در استفاده از گاز کربنیک

گرچه گاز CO₂ غیرسمی و غیرقابل اشتعال است، اما تجمع آن در فضاهای بسته می‌تواند باعث خفگی شود.

نکات ایمنی:

• از تهویه مناسب هنگام شارژ و استفاده از گاز اطمینان حاصل کنید.
• از کپسول‌های زنگ‌زده، آسیب‌دیده یا فاقد تست معتبر استفاده نکنید.
• کپسول‌ها را دور از تابش مستقیم خورشید نگه‌ دارید.
• در صورت نشت گاز، محیط را تخلیه کرده و با متخصص تماس بگیرید.

جمع‌بندی

گاز کربنیک (دی‌اکسید کربن) یکی از پرکاربردترین گازهای صنعتی و غذایی است که به صورت مایع درون کپسول‌های تحت فشار ذخیره می‌شود. شارژ و فروش کپسول گاز CO₂ باید با رعایت کامل اصول ایمنی و استانداردهای فنی انجام شود. برای خرید یا شارژ کپسول، مراجعه به مراکز معتبر و استفاده از کپسول‌های دارای تأییدیه فنی توصیه می‌شود.

تفاوت گاز کربنیک صنعتی و غذایی

ویژگی	گاز CO₂ صنعتی	گاز CO₂ غذایی (Food Grade)
خلوص	حدود 99.5٪	بالای 99.9٪
ناخالصی‌ها	ممکن است شامل رطوبت، روغن، گوگرد یا سایر گازهای جانبی باشد	ناخالصی‌ها تا حد مجاز استاندارد کاهش یافته‌اند
کاربرد	جوشکاری، آتش‌نشانی، سیستم‌های صنعتی	نوشابه‌سازی، بسته‌بندی مواد غذایی، صنایع لبنی
استاندارد مرجع	ندارد یا بر اساس ASTM صنعتی	باید دارای استانداردهای بهداشتی مانند E290 یا FDA باشد

نکته مهم: استفاده از گاز صنعتی در صنایع غذایی خطرناک و ممنوع است.

انواع شیر کپسول CO₂

شیر نصب‌شده بر روی کپسول گاز CO₂ باید با نوع گاز، فشار کاری و نوع کاربرد آن هماهنگ باشد. رایج‌ترین شیرهای مورداستفاده:

• شیر BS341 (نوع انگلیسی): رایج‌ترین نوع در ایران، معمولاً برنجی با رزوه BSP
• شیر DIN 477 (نوع آلمانی): برای کپسول‌های اروپایی
• شیر CGA320 (استاندارد آمریکایی): مخصوص کپسول‌های CO₂

جنس شیر:

• برنجی (Brass): رایج‌ترین و مقاوم در برابر خوردگی
• استنلس استیل: برای کاربردهای خاص (مثلاً محیط‌های خورنده یا آزمایشگاهی)

مانومتر و رگلاتور گاز کربنیک

برای استفاده ایمن از گاز CO₂، به مانومتر یا رگلاتور مخصوص CO₂ نیاز است که معمولاً شامل:

• فشارسنج دوگانه: یکی برای فشار داخل کپسول، دیگری برای فشار خروجی
• پیچ تنظیم فشار خروجی
• شیر یک‌طرفه و اطمینان

نکات انتخاب مانومتر:

• تحمل فشار تا 250 بار
• بدنه مقاوم (آلومینیوم یا استیل)
• دقت بالا در تنظیم جریان (به‌خصوص در کاربردهای غذایی یا جوشکاری)

نگهداری و حمل کپسول گاز CO₂

کپسول‌های تحت فشار نیاز به نگهداری و حمل ایمن دارند تا خطر انفجار یا نشت کاهش یابد.

شرایط نگهداری:

• در محل خنک، خشک و دور از تابش مستقیم خورشید نگهداری شود
• کپسول باید به صورت ایستاده و با زنجیر یا گیره مهار شود
• از قرار گرفتن در معرض حرارت، ضربه و شوک مکانیکی اجتناب شود

حمل‌ونقل:

• برای جابجایی از ترولی حمل کپسول یا چرخ مخصوص استفاده شود
• حتماً از کلاهک محافظ شیر کپسول استفاده گردد
• در خودروها، حتماً تهویه مناسب برقرار باشد

تست دوره‌ای و بازرسی کپسول CO₂

برای استفاده ایمن و قانونی، کپسول‌های گاز باید به‌صورت دوره‌ای تحت بازرسی و تست فشار قرار گیرند:

تست هیدرواستاتیک:

• معمولاً هر ۵ سال یک‌بار
• بررسی ترک‌ها، نشتی، یا افت ضخامت بدنه
• در صورت عدم پاس کردن تست، کپسول باید اسقاط شود

برچسب‌های قانونی:

• شماره سریال کپسول
• تاریخ ساخت
• تاریخ آخرین تست هیدرواستاتیک
• فشار کاری مجاز (معمولاً 150 یا 200 بار)

شرکت‌های معتبر تأمین و شارژ گاز CO₂

در ایران، شرکت‌هایی معتبر در زمینه گازهای صنعتی و آزمایشگاهی خدمات فروش و شارژ CO₂ ارائه می‌کنند. ویژگی‌های یک تأمین‌کننده خوب عبارت است از:

• داشتن مجوز از سازمان استاندارد و اداره گازهای صنعتی
• ارائه گواهی‌نامه خلوص گاز (Certificate of Analysis)
• فروش گازهای گرید بالا به‌ویژه برای صنایع غذایی
• انجام شارژ با ترازوی دیجیتال و رعایت ایمنی

نتیجه‌گیری نهایی

گاز کربنیک (CO₂) یکی از مهم‌ترین گازهای صنعتی، غذایی و ایمنی است که با شکل‌پذیری بالا در قالب کپسول‌های تحت فشار عرضه می‌شود. انتخاب نوع کپسول، نوع خلوص گاز، نحوه شارژ و نگهداری، همگی نقش مستقیمی در ایمنی و کارایی استفاده از این گاز دارند.

در زمان خرید یا شارژ کپسول گاز کربنیک:

• حتماً نوع کاربرد (غذایی، صنعتی، آزمایشگاهی) را مشخص کنید.
• به نوع شیر و رگلاتور متناسب با مصرف توجه داشته باشید.
• تنها از تأمین‌کنندگان معتبر و دارای مجوز خرید کنید.
• تست‌های دوره‌ای کپسول را جدی بگیرید.