تفاوت رگولاتور ها

سپهر گاز کاویان تولید کننده و تامین کننده گازهای خالص وترکیبی دارای گواهینامه ISO17025 و آزمایشگاه مرجع اداره استاندارد ایران می باشد.جهت خرید گازهای خالص و ترکیبی تماس بگیرید.02146835980 –09033158778

رگولاتور چیست؟

(Regulator) یا تنظیم‌کننده فشار ابزاری است که برای کاهش و کنترل فشار گاز یا مایع از یک منبع پر فشار به فشار خروجی کمتر و قابل استفاده، طراحی شده است. این وسیله، نقش کلیدی در ایمنی، بهره‌وری و عملکرد صحیح تجهیزات دارد.

عملکرد رگولاتور چگونه است؟

معمولاً شامل بخش‌های زیر است:

ورودی: از منبع گاز (مثل کپسول یا خط لوله) فشار بالا دریافت می‌کند.

دیافراگم و فنر تنظیم‌کننده: فشار را حس کرده و با تغییر موقعیت سوپاپ، آن را کاهش می‌دهند.

خروجی: فشار کاهش‌یافته و قابل کنترل را به مصرف‌کننده می‌رساند.

عملکرد اصلی آن حفظ فشار خروجی ثابت و ایمن است، حتی زمانی که فشار ورودی تغییر می‌کند (مثلاً در هنگام خالی شدن تدریجی سیلندر).

نوع	کاربرد
گازی	تنظیم فشار گازهایی مثل اکسیژن، نیتروژن، CO₂، آرگون، LPG و…
مایع	تنظیم فشار مایعات در سیستم‌های هیدرولیکی یا پمپ‌ها
پنوماتیک	کنترل فشار در سیستم‌های هوای فشرده
هیدرولیکی	کنترل فشار روغن یا سایر مایعات در سیستم‌های صنعتی

کاربرد های رگولاتور 

1 – تجهیزات پزشکی (مانند رگولاتور اکسیژن)

2 – جوشکاری و برشکاری صنعتی (برای گازهای سوختی و محافظ)

3 – صنایع آزمایشگاهی (کنترل دقیق گازها)

4 – صنایع غذایی و نوشیدنی (مانند CO₂ در نوشابه‌سازی)

5 – سیستم‌های تهویه و سرمایش

6 – پالایشگاه‌ها و صنایع پتروشیمی

تفاوت رگولاتور تک مرحله ای با دو مرحله ای  چیست؟

تفاوت اصلی بین (Regulator) تک مرحله‌ای و دو مرحله‌ای در نحوه تنظیم و پایداری فشار خروجی است. در ادامه تفاوت این دو نوع را از جنبه‌های عملکردی، کاربردی و طراحی توضیح می‌دهم:

تعریف کلی:
تک مرحله‌ای (Single-stage regulator):
فشار گاز را از فشار بالای سیلندر یا منبع گاز، در یک مرحله به فشار خروجی مطلوب کاهش می‌دهد.

دو مرحله‌ای (Two-stage regulator):
فشار را در دو مرحله متوالی کاهش می‌دهد: مرحله اول کاهش به فشار میانی، و مرحله دوم کاهش به فشار خروجی مطلوب و قابل کنترل.

تفاوت‌های فنی و عملکردی :

ویژگی‌ها	تک مرحله‌ای	دو مرحله‌ای
تعداد مراحل کاهش فشار	۱ مرحله	۲ مرحله
پایداری فشار خروجی	کمتر – فشار خروجی با افت فشار سیلندر تغییر می‌کند	بیشتر – فشار خروجی ثابت‌تر باقی می‌ماند
ساختار داخلی	ساده‌تر	پیچیده‌تر
نوسانات فشار	بیشتر است؛ نیاز به تنظیم مجدد در طول مصرف	بسیار کم؛ مناسب برای کاربردهای حساس
قیمت	ارزان‌تر	گران‌تر
وزن و اندازه	کوچک‌تر و سبک‌تر	بزرگ‌تر و سنگین‌تر
مناسب برای	کاربردهای عمومی، مصرف کوتاه‌مدت یا غیر حساس	کاربردهای آزمایشگاهی، پزشکی، یا صنعتی حساس

چرا فشار خروجی در رگولاتور دو مرحله‌ای پایدارتر است؟

در دو مرحله‌ای، مرحله اول فشار را به صورت نسبی کاهش می‌دهد و مرحله دوم، این فشار میانی را به فشار خروجی ثابت تنظیم می‌کند. این دو مرحله باعث می‌شوند که حتی اگر فشار مخزن کاهش یابد، نوسانات کمتری در فشار نهایی احساس شود.

مثال از کاربردها :

• تک مرحله‌ای:

  • پر کردن باد لاستیک

  • برخی تجهیزات جوشکاری ساده

  • کاربردهای خانگی یا صنعتی معمولی

• دو مرحله‌ای:

  • تجهیزات دقیق آزمایشگاهی

  • کروماتوگرافی گازی (GC)

  • کاربردهای پزشکی با دقت بالا (مانند تنفس مصنوعی)

  • کالیبراسیون گازها

گیج رگولاتور چیست؟

گیج رگولاتور در واقع همان فشارسنج‌هایی هستند که روی رگولاتور گاز نصب می‌شوند و وظیفه آن‌ها نمایش فشار گاز در سیستم است. این گیج‌ها اطلاعات لحظه‌ای درباره فشار گاز را در اختیار کاربر قرار می‌دهند و معمولاً به‌صورت آنالوگ (عقربه‌ای) طراحی می‌شوند.

تعداد و کاربرد گیج‌ها روی رگولاتور :

بیشتر رگولاتورها (به‌ویژه مدل‌های دوبل) دارای دو عدد گیج هستند:

گیج	نام	کاربرد
گیج فشار بالا	High Pressure Gauge	نشان‌دهنده فشار داخل سیلندر (مثلاً 200 بار یا بیشتر)
گیج فشار پایین	Low Pressure Gauge	نشان‌دهنده فشار خروجی که به دستگاه مصرف‌کننده می‌رود (مثلاً 1 تا 10 بار)

برخی رگولاتورها ممکن است فقط یک گیج داشته باشند، به‌ویژه در مدل‌های ساده یا ارزان‌تر.

ظاهر و اجزای گیج رگولاتور :
صفحه مدرج با واحدهایی مثل:

bar

psi

kg/cm²

عقربه مکانیکی که مقدار فشار را نشان می‌دهد.

قاب محافظ (معمولاً پلاستیکی یا فلزی) برای جلوگیری از آسیب.

رنگ‌بندی نواحی روی صفحه: مثلاً منطقه قرمز برای نشان دادن فشار خطرناک یا منطقه سبز برای فشار مناسب.

 نقش گیج در ایمنی و کارکرد رگولاتور :
گیج‌ها اطلاعات حیاتی درباره عملکرد رگولاتور ارائه می‌دهند:

بررسی باقی‌مانده گاز داخل کپسول

تنظیم دقیق فشار خروجی

تشخیص خرابی یا نشتی در سیستم

پیشگیری از انفجار یا فشار بیش از حد

 تفاوت گیج رگولاتور با گیج مستقل:

محل نصب مستقیماً روی بدنه رگولاتور روی خط لوله یا دستگاه‌های دیگر
کاربرد تنظیم فشار در هنگام استفاده از کپسول مانیتور فشار در نقاط دیگر شبکه
طراحی مخصوص نوع خاصی از گاز و فشار متنوع‌تر از نظر کاربرد و جنس بدنه

جمع‌بندی :
گیج رگولاتور ابزاری حیاتی برای مشاهده و کنترل فشار گاز در سیستم‌های تحت فشار است. معمولاً شامل دو گیج برای فشار ورودی و خروجی بوده و نقش مهمی در ایمنی، دقت مصرف گاز و عملکرد صحیح تجهیزات ایفا می‌کند.