گازهای خفه کننده | Asphyxiating gases

شرکت سپهر گاز کاویان: 02146835980 – 02146837072 – 09022734708

گاز‌های خفه کننده یا آسفیکسیانت، همان‌طور که از نامشان پیداست، گازهایی هستند که با کاهش میزان اکسیژن موجود در هوا یا جایگزینی آن با گازهای دیگر، باعث اختلال در تنفس و در نهایت خفگی می‌شوند. این گازها می‌توانند به صورت طبیعی یا مصنوعی تولید شوند و در محیط‌های مختلفی مانند خانه، محل کار و صنایع وجود داشته باشند.

مکانیسم اثر گازهای خفه کننده

• کاهش فشار جزئی اکسیژن: این گازها با رقیق کردن هوا و کاهش درصد اکسیژن موجود در آن، فشار جزئی اکسیژن را کاهش داده و در نتیجه اکسیژن کمتری به خون منتقل می شود.
• جایگزینی با اکسیژن: برخی از گازهای خفه کننده مانند مونوکسید کربن با هموگلوبین خون ترکیب شده و مانع از اتصال اکسیژن به آن می شوند.
• تاثیر بر سیستم تنفسی: این گازها ممکن است به طور مستقیم بر سیستم تنفسی تاثیر گذاشته و باعث تحریک، سوزش و حتی ادم ریه شوند.
• تخریب آنزیم های تنفسی: برخی گازها مانند سیانید هیدروژن با مهار آنزیم های تنفسی، مانع از استفاده سلول ها از اکسیژن می شوند.

منابع تولید گازهای خفه کننده

صنایع: بسیاری از صنایع از گازهای خفه کننده در فرآیندهای تولید استفاده می کنند.

حریق: در حریق های بسته، گازهای سمی و خفه کننده مانند مونوکسید کربن تولید می شود.

سیگار: دود سیگار حاوی مونوکسید کربن است.

چاه های فاضلاب: در چاه های فاضلاب گازهای سمی مانند سولفید هیدروژن تولید می شود.

انواع گازهای خفه کننده

گازهای خفه کننده به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند:

گازهای ساده خفه کننده

این گازها با رقیق کردن اکسیژن موجود در هوا باعث کاهش فشار جزئی اکسیژن می شوند. به عبارت دیگر، این گازها جایگزین اکسیژن شده و مانع از رسیدن آن به ریه ها می شوند. مثال‌هایی از این گازها عبارتند از:

• گازهای بی‌اثر: گازهایی مانند نیتروژن، آرگون و هلیوم، بی‌اثر هستند و با رقیق کردن هوا، اکسیژن موجود را کاهش می‌دهند.
  • نیتروژن: گازی بی‌رنگ، بی‌بو و بی‌طعم است که در هوا به وفور یافت می‌شود. در غلظت‌های بالا می‌تواند باعث خفگی شود.
  • هلیوم: گازی بی‌رنگ، بی‌بو و بی‌طعم است که در بالن‌ها و تجهیزات غواصی استفاده می‌شود. در غلظت‌های بالا می‌تواند جایگزین اکسیژن شود.

• گازهای سنگین‌تر از هوا: گازهایی مانند دی‌اکسید کربن و برخی هیدروکربن‌ها، سنگین‌تر از هوا هستند و در قسمت‌های پایین‌تر از هوا جمع می‌شوند.

• • دی‌اکسید کربن: گازی بی‌رنگ و بی‌بو است که در فرایند تنفس تولید می‌شود. در غلظت‌های بالا می‌تواند باعث خفگی شود.

گازهای شیمیایی خفه کننده (گازهای سمی)

این گازها با ایجاد واکنش‌های شیمیایی در بدن، مانع از استفاده بدن از اکسیژن می‌شوند. مثال‌هایی از این گازها عبارتند از:

• • مونوکسید کربن، علاوه بر خفگی، اثرات سمی نیز دارند و با اتصال به هموگلوبین خون، مانع از انتقال اکسیژن به سلول‌ها می‌شوند.
  • سیانید هیدروژن: گازی بی‌رنگ با بوی بادام تلخ است که بسیار سمی است.
  • فسژن: گازی بی‌رنگ با بوی علف خشک است که در جنگ جهانی اول به عنوان یک سلاح شیمیایی استفاده می‌شد.

کاربردهای گازهای خفه کننده

با وجود خطرات جدی این گازها، در برخی صنایع و آزمایشگاه‌ها، از آن‌ها استفاده می‌شود. برای مثال:

صنعت آتش‌نشانی: برخی از گازهای خفه کننده، برای خاموش کردن آتش استفاده می‌شوند.

صنعت الکترونیک: در برخی فرآیندهای الکترونیکی، از گازهای بی‌اثر برای ایجاد محیط خنثی استفاده می‌شود.

صنعت پزشکی: برخی از گازهای خفه کننده، در پزشکی برای اهداف خاص استفاده می‌شوند.

خطرات گازهای خفه کننده

1. خفگی: اصلی‌ترین خطر این مخلوط‌ها، خفگی و مرگ است.
2. آسیب به سیستم تنفسی: این گازها می‌توانند به سیستم تنفسی آسیب جدی وارد کنند.
3. آسیب به سیستم عصبی: برخی از این گازها می‌توانند به سیستم عصبی نیز آسیب برسانند.
4. آتش‌سوزی و انفجار: برخی از مخلوط‌های گازی خفه کننده، قابل اشتعال و انفجار هستند.

تماس با گاز‌های خفه کننده می تواند عوارض جدی و حتی مرگباری را به دنبال داشته باشد. از جمله این عوارض می توان به سرگیجه و سردرد، تهوع و استفراغ، ضعف عضلانی، از دست دادن هوشیاری، تشنج و حتی مرگ اشاره کرد:

پیشگیری و مقابله با خطرات گازهای خفه کننده

• تهویه مناسب: استفاده از سیستم‌های تهویه قوی و مناسب، یکی از مهم‌ترین راه‌های کاهش خطر این گازها است.
• استفاده از تجهیزات حفاظت فردی: استفاده از ماسک‌های تنفسی و لباس‌های محافظ، در محیط‌هایی که احتمال وجود این گازها وجود دارد، ضروری است.
• نصب دتکتور گاز : استفاده از حسگرهای گاز و سیستم‌های هشدار دهنده در محیط هایی که احتمال وجود گازهای سمی وجود دارد، ضروری است و به شناسایی سریع نشتی گاز کمک می‌کند.
• آموزش و آگاهی‌بخشی: آموزش افراد در مورد خطرات این گازها و نحوه مقابله با آن‌ها، بسیار مهم است.

توجه: استفاده از گاز‌های خفه کننده، نیازمند رعایت دقیق اصول ایمنی و استفاده از تجهیزات حفاظت فردی مناسب است. در صورت مشاهده علائم مسمومیت با گازهای خفه کننده، بلافاصله محل را ترک کرده و با اورژانس تماس بگیرید.

جهت خرید انواع گازها، شارژ سیلندر، خرید کپسول و تجهیزات مربوط به  آن، با شرکت سپهر گاز کاویان – تولید کننده و تامین کننده گازهای خالص و ترکیبی، دارای گواهینامه ISO17025 و آزمایشگاه مرجع اداره استاندارد ایران – تماس بگیرید: 02146835980 – 02146837072 – 09022734708