اتانول چیست؟ | ویژگی ها و کاربردهای C2H5OH

شرکت سپهر گاز کاویان – دارنده گواهینامه ISO17025 و آزمایشگاه مرجع اداره استاندارد – 02146835980 – 02146837072 – 09022734708

اتانول، اتیل الکل یا الکل اتیلیک، یک ترکیب شیمیایی آلی با فرمول شیمیایی C2H5OH است. این ماده مایعی بی‌رنگ، فرار و قابل اشتعال با بویی شبیه به شراب و طعمی تند و سوزاننده است که در بسیاری از نوشیدنی‌های الکلی وجود دارد. اتانول یکی از مهم‌ترین ترکیبات آلی است که کاربردهای بسیار گسترده‌ای در صنایع مختلف دارد.

خواص فیزیکی و شیمیایی

• مایع بی رنگ و فرار: اتانول به راحتی تبخیر می‌شود.
• حلالیت بالا: اتیل الکل به راحتی در آب و بسیاری از حلال‌های آلی حل می‌شود.
• قابل اشتعال: بخارات اتانول بسیار قابل اشتعال هستند.
• سمیت: مصرف زیاد اتانول می‌تواند باعث مسمومیت و حتی مرگ شود.
• حلال خوب: بسیاری از مواد آلی و معدنی در اتانول حل می‌شوند.
• خاصیت ضدعفونی کنندگی: اتیل الکل خاصیت ضدعفونی کنندگی دارد و به دلیل خاصیت میکروب‌کشی، در ضدعفونی‌کننده‌های سطوح و ابزارهای پزشکی استفاده می‌شود.

کاربردها

1. نوشیدنی‌های الکلی: اصلی‌ترین کاربرد C2H5OH در تولید انواع نوشیدنی‌های الکلی مانند آبجو، شراب و مشروبات تقطیری است.
2. صنایع دارویی: به عنوان حلال، ضدعفونی‌کننده و ماده اولیه در تولید بسیاری از داروها استفاده می‌شود.
3. صنایع شیمیایی: در تولید رنگ‌ها، پلاستیک‌ها، عطرها و بسیاری از مواد شیمیایی دیگر کاربرد دارد.
4. سوخت: اتیل الکل به عنوان یک سوخت پاک و قابل تجدید، در برخی خودروها و تجهیزات صنعتی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
5. صنایع غذایی: در تولید عصاره‌ها، اسانس‌ها و برخی مواد غذایی دیگر کاربرد دارد.
6. ضدعفونی‌کننده: به دلیل خاصیت ضدعفونی‌کنندگی دست و سطوح، در تولید محصولات بهداشتی مانند دستمال‌های ضدعفونی‌کننده استفاده می‌شود.

روش‌های تولید

اتیل الکل را می‌توان از منابع مختلفی تولید کرد، از جمله:

• تخمیر قندها: این روش سنتی‌ترین روش تولید اتانول است و در آن از قندهای موجود در گیاهان مانند گلوکز و فروکتوز استفاده می‌شود. در این فرآیند، مخمرها قندها را به اتانول و دی‌اکسید کربن تبدیل می‌کنند.
• هیدراتاسیون اتیلن: در این روش، اتیلن با آب واکنش داده و C2H5OH تولید می‌شود.

خطرات و ایمنی اتانول

اتیل الکل، اگرچه کاربردهای فراوانی دارد، اما مانند هر ماده شیمیایی دیگری، با خطراتی همراه است. مهمترین خطرات مرتبط با اتانول عبارتند از:

خطرات برای سلامتی

مسمومیت حاد: مصرف مقادیر زیاد C2H5OH می‌تواند منجر به مسمومیت حاد شود که علائمی مانند تهوع، استفراغ، سرگیجه، خواب آلودگی، اختلال در تعادل و هماهنگی، کاهش هوشیاری و در موارد شدید، کما و مرگ را در پی دارد.

آسیب به اندام‌ها: مصرف طولانی مدت اتیل الکل می‌تواند به اندام‌های مختلف بدن مانند کبد، مغز، قلب و دستگاه گوارش آسیب برساند و منجر به بیماری‌هایی مانند سیروز کبدی، آسیب مغزی، بیماری قلبی و سرطان شود.

اعتیاد: اتانول یکی از مواد اعتیادآور است و مصرف طولانی مدت آن می‌تواند به اعتیاد منجر شود.

تولد نوزادان با نقص عضو: مصرف اتیل الکل در دوران بارداری می‌تواند باعث تولد نوزادانی با نقص عضو و مشکلات رشدی شود.

خطرات ایمنی

قابلیت اشتعال: اتیل الکل یک ماده بسیار قابل اشتعال است و بخارات آن می‌تواند با هوا مخلوط شده و انفجار ایجاد کند.

تحریک پوست و چشم: تماس مستقیم اتانول با پوست و چشم می‌تواند باعث تحریک و سوختگی شود.

استنشاق بخارات: استنشاق طولانی مدت بخارات اتیل الکل می‌تواند باعث سردرد، سرگیجه و تحریک دستگاه تنفسی شود.

موارد احتیاط هنگام کار با اتیل الکل

1. تهویه مناسب: هنگام کار با اتانول، محیط کار باید به خوبی تهویه شود تا از تجمع بخارات آن جلوگیری شود.
2. دور نگه داشتن از حرارت و جرقه: اتیل الکل را باید دور از منابع حرارتی و جرقه نگهداری کرد.
3. استفاده از تجهیزات حفاظتی: هنگام کار با اتانول باید از دستکش، عینک ایمنی و لباس محافظ استفاده کرد.
4. نگهداری در ظروف در بسته: اتیل الکل را باید در ظروف در بسته و در مکانی خنک و خشک نگهداری کرد.
5. جلوگیری از مصرف خوراکی: اتانول یک ماده شیمیایی است و نباید به عنوان نوشیدنی مصرف شود.