گاز استاندارد به گازی گفته میشود که دارای مشخصات و ویژگیهای ثابتی باشد که از قبل تعیین شدهاند. این ویژگیها میتوانند شامل موارد زیر باشند:
ترکیب شیمیایی: گاز استاندارد باید از ترکیبات شیمیایی مشخصی در نسبتهای معینی تشکیل شده باشد.
فشار: فشار گاز استاندارد باید در محدوده مشخصی باشد.
دما: دمای گاز استاندارد باید در محدوده مشخصی باشد.
خلوص: گاز استاندارد باید عاری از ناخالصیهای مضر باشد.
رطوبت: رطوبت گاز استاندارد باید در محدوده مشخصی باشد.
گاز استاندارد پروپان
گاز استاندارد پروپان، نوعی گاز بیرنگ و قابل اشتعال با فرمول شیمیایی C3H8 است که در مصارف مختلفی از جمله سوخت خانگی، صنعتی و حمل و نقل کاربرد دارد. برخی از ویژگیهای کلیدی گاز استاندارد پروپان عبارتند از:
خلوص: خلوص گاز پروپان استاندارد در گریدهای مختلفی از 99.5% تا 99.995% دستهبندی میشود گاز استاندارد پروپان باید از ناخالصیها مانند آب، گوگرد و سایر گازها عاری باشد. میزان مجاز ناخالصیها در استانداردهای مختلف مانند استاندارد ملی ایران به شماره 1531 و استاندارد ASTM D1835 تعریف شده است.
نقطه جوش: نقطه جوش پروپان استاندارد -42.1 درجه سانتیگراد است.
چگالی: چگالی بخار پروپان در دمای 20 درجه سانتیگراد 1.97 گرم بر لیتر است.
فشار بخار: فشار بخار پروپان با افزایش دما به طور قابل توجهی افزایش مییابد. رنگ سیلندر: سیلندرهای گاز پروپان به دلیل ماهیت آتشزای آنها، به طور یکپارچه قرمز رنگ هستند.
شیر سیلندر: شیر این سیلندرها چپگرد بوده و از نوع DIN1 یا BS4 میباشد.
مشخصات فنی: اطلاعات تکمیلی در مورد خواص فیزیکی و شیمیایی، خطرات و الزامات ایمنی، و همچنین روشهای تولید و کاربرد گاز پروپان استاندارد در منابع معتبر و استانداردهای ملی و بینالمللی مانند ISIRI و ISO ارائه شده است.
انواع گاز استاندارد پروپان
انواع مختلفی از گاز استاندارد پروپان بر اساس خلوص و کاربرد آنها وجود دارد.
بر اساس خلوص
گرید تحقیقاتی: این نوع گاز پروپان دارای بالاترین سطح خلوص (بیش از 99.99%) است و برای مصارف آزمایشگاهی و تحقیقاتی دقیق استفاده می شود.
گرید صنعتی: این نوع گاز پروپان خلوص کمتری نسبت به گرید تحقیقاتی دارد (معمولاً بین 99.5% تا 99.95%) و برای مصارف صنعتی مانند جوشکاری، لحیم کاری و برش فلز استفاده می شود.
گرید تجاری: این نوع گاز پروپان کمترین سطح خلوص (معمولاً بین 90% تا 95%) را دارد و برای مصارف خانگی مانند پخت و پز، گرمایش و تولید آب گرم استفاده می شود.
بر اساس کاربرد
گاز مرجع پروپان: این نوع گاز پروپان برای کالیبره کردن تجهیزات آنالیز گاز پروپان استفاده می شود.
مخلوط های گازی: گاز پروپان را می توان با سایر گازها مانند هوا، نیتروژن یا اکسیژن مخلوط کرد تا برای کاربردهای خاص مانند کالیبراسیون تجهیزات یا شبیه سازی شرایط جوی استفاده شود.
سوخت: گاز پروپان به عنوان سوخت در طیف وسیعی از کاربردها از جمله اجاق گازها، بخاری ها، کوره ها، ژنراتورها و مشعل ها استفاده می شود.
علاوه بر این دسته بندی ها، گاز استاندارد پروپان را می توان بر اساس معیارهای دیگری مانند نقطه بخار، فشار و دمای ذخیره سازی نیز طبقه بندی کرد.
کاربردهای گاز استاندارد پروپان
گاز مرجع پروپان، که با نام پروپان خالص نیز شناخته میشود، کاربردهای مختلفی دارد، که میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
1- کالیبراسیون تجهیزات:
یکی از اصلیترین کاربردهای گاز مرجع پروپان، کالیبراسیون تجهیزات اندازهگیری گاز در صنایع مختلف، مانند:
صنعت نفت و گاز
پتروشیمی
صنایع شیمیایی
تصفیه فاضلاب
کنترل کیفیت هوا
در این فرایند، از گاز پروپان با خلوص بالا به عنوان یک استاندارد شناخته شده استفاده میشود تا دقت ابزارها و سنسورهای اندازهگیری گاز را به طور دقیق و مطمئن، کالیبره کرد.
2- تحقیقات علمی:
از گاز مرجع پروپان در تحقیقات علمی، به ویژه در زمینههای زیر استفاده میشود:
مطالعه احتراق و واکنشهای شیمیایی
بررسی خواص ترمودینامیکی و فیزیکی گازها
توسعه کاتالیستها و مواد جدید
3- کاربردهای دیگر:
به عنوان سوخت در شعله فتومترها برای آنالیز طیفسنجی
به عنوان گاز حامل در کروماتوگرافی گازی
به عنوان پیشران در برخی از اسپریها
به عنوان ماده اولیه در سنتز مواد شیمیایی
مزایای استفاده از گاز مرجع پروپان
خلوص بالا: گاز مرجع پروپان با خلوصهای بسیار بالا (تا ppm 99.999) در دسترس است که آن را به یک استاندارد ایدهآل برای کالیبراسیون و تحقیقات علمی تبدیل میکند.
پایداری: گاز پروپان در شرایط نگهداری مناسب، پایدار بوده و به مرور زمان تجزیه نمیشود.
ایمنی: گاز پروپان در مقایسه با برخی دیگر از گازهای مرجع، مانند گازهای سمی، از نظر ایمنی مشخصات بهتری دارد.
سهولت استفاده: گاز پروپان به راحتی قابل حمل و ذخیرهسازی بوده و استفاده از آن در تجهیزات آزمایشگاهی آسان است.
نکات ایمنی
با وجود اینکه گاز پروپان نسبتاً ایمن است، اما باید هنگام استفاده از آن، اقدامات احتیاطی لازم را انجام داد.
از تهویه مناسب در هنگام کار با گاز پروپان اطمینان حاصل کنید.
از تماس مستقیم با پوست و چشم خودداری کنید.
در صورت نشت گاز، محل را ترک کرده و با تهویه مناسب، هوا را تخلیه کنید.
سیلندرهای گاز پروپان را باید به درستی ذخیره و حمل کرد تا از خطرات احتمالی جلوگیری شود.
انتخاب نوع گاز استاندارد پروپان
در هنگام انتخاب نوع گاز استاندارد پروپان، مهم است که به خلوص، کاربرد و سایر مشخصات مورد نیاز خود توجه کنید.
نکات مهم:
همیشه از گاز استاندارد پروپان از یک تامین کننده معتبر خریداری کنید.
قبل از استفاده از گاز استاندارد پروپان، برگه اطلاعات ایمنی (SDS) را مطالعه کنید.
از گاز استاندارد پروپان فقط در یک محیط تهویه شده مناسب استفاده کنید.
هنگام کار با گاز استاندارد پروپان، از عینک و دستکش ایمنی استفاده کنید.
تهیه و تامین
شرکت سپهر گاز کاویان – دارنده گواهینامه ISO17025، آزمایشگاه مرجع اداره استاندارد، مجهز به آزمایشگاه کالیبراسیون و آزمایشگاه آزمون – یکی از تولید کنندگان معتبر انواع گازهای کالیبراسیون در ایران است و گاز کالیبراسیون پروپان را با کیفیت بالا و قیمت مناسب، به همراه سرتیفیکیت معتبر عرضه میکند. جهت مشاوره و خرید گاز کالیبراسیون پروپان، با کارشناسان سپهر گاز کاویان تماس حاصل فرمایید.