اکسیژن عنصری شیمیایی با نماد O و عدد اتمی ۸ است. این عنصر که عضوی از خانوادهٔ عناصر گروه کالکوژن، یعنی گروه شانزدهم در جدول تناوبی است، نافلزی بسیار واکنشپذیر و عاملی اکسیدکننده است که به آسانی موجب اکسید شدن عناصر و ترکیبات شیمیایی میشود.
مشخصات کلیدی
بیرنگ، بیبو و بیمزه
گازی در دمای و فشار استاندارد
عنصر فراوان در پوسته زمین (46.7%)
تشکیل دهنده 21% جو زمین
ضروری برای تنفس انسان و سایر حیوانات
کاربردهای فراوان در صنعت، پزشکی و …
تاریخچه کشف
کشف همزمان توسط جوزف پریستلی و کارل ویلهلم شیله در سال 1771
نامگذاری توسط آنتوان لاووازیه در سال 1774
کاربردهای گاز اکسیژن
مصارف گاز اکسیژن به دو دسته کلی تقسیم میشود: مصارف صنعتی و مصارف پزشکی.
مصارف صنعتی:
صنایع فولاد: برای افزایش دمای کوره و ذوب فلزات
صنایع شیمیایی: برای تولید مواد شیمیایی مانند اتیلن اکساید و پروپیلن اکساید
صنایع شیشهسازی: برای ذوب شیشه
صنایع پتروشیمی: برای تولید گاز سنتز
صنایع پزشکی: برای تولید گازهای طبی مانند اکسیژن مایع و نیتروژن مایع
مصارف پزشکی:
درمان نارسایی تنفسی: برای کمک به بیمارانی که به تنفس کمکی نیاز دارند
احیا: برای احیای بیمارانی که دچار ایست قلبی یا تنفسی شدهاند
جراحی: برای تامین اکسیژن مورد نیاز بیمار در حین جراحی
روش های تولید O2
روش تقطیر جزئی: از هوای مایع برای جداسازی اکسیژن استفاده میشود.
الکترولیز: با عبور جریان برق از آب، اکسیژن و هیدروژن تولید میشود.
فتوسنتز: گیاهان با استفاده از نور خورشید، دی اکسید کربن را به اکسیژن تبدیل میکنند.
پخش اکسیژن
پخش اکسیژن به دو دسته کلی تقسیم میشود:
پخش اکسیژن مایع:
– مخازن: اکسیژن مایع در مخازن مخصوصی به نام تانکرهای کرایوژنیک حمل و نقل میشود. این تانکرها از دو جداره فولادی با عایق ضخیم ساخته شدهاند تا از تبادل حرارت با محیط خارجی جلوگیری کنند.
– ایستگاههای پر کردن: اکسیژن مایع از تانکرها به ایستگاههای پر کردن منتقل میشود. در این ایستگاهها، گاز مایع به کپسولهای مخصوص منتقل میشود.
– کپسولها: کپسولهای اکسیژن مایع در اندازههای مختلف موجود هستند و از جنس فولاد یا آلومینیوم ساخته میشوند.
پخش اکسیژن فشرده (گاز اگسیژن):
– تولید: گاز اکسیژن فشرده در کارخانههای تولید گاز صنعتی تولید میشود.
– سیلندرها: گاز اکسیژن فشرده در سیلندرهای مخصوصی با فشار بالا ذخیره میشود. این سیلندرها از جنس فولاد یا آلومینیوم ساخته میشوند.
– توزیع: سیلندرهای اکسیژن فشرده توسط شرکتهای پخش گاز به مراکز درمانی، صنعتی و خانگی توزیع میشوند.
نکات مهم در پخش اکسیژن
ایمنی: گاز اکسیژن یک گاز بیرنگ و بیبو است که میتواند به شدت خطرناک باشد. به همین دلیل، توزیع و پخش اکسیژن باید توسط افراد متخصص و با رعایت کامل نکات ایمنی انجام شود.
کیفیت: گاز اکسیژن باید از خلوص بالایی برخوردار باشد تا برای مصارف مختلف مانند پزشکی و صنعتی مناسب باشد.
قیمت: قیمت گاز اکسیژن به عوامل مختلفی مانند خلوص گاز، نوع کپسول و محل سکونت مشتری بستگی دارد.
گاز اکسیژن به شدت فشرده است و در صورت عدم استفاده صحیح، میتواند خطرناک باشد.
گاز اکسیژن میتواند باعث احتراق سریعتر مواد شود: باید از منابع گرما و جرقه دور نگه داشته شود.
مخازن گاز اکسیژن باید به درستی نگهداری و حمل شوند و از ضربه و افتادن محافظت شوند.
پخش اکسیژن باید توسط افراد متخصص و با رعایت نکات ایمنی انجام شود.
گاز اکسیژن یک گاز اکسید کننده قوی است و میتواند باعث آتشسوزی و انفجار شود.
هنگام کار با گاز اکسیژن باید از تجهیزات ایمنی مناسب مانند ماسک، دستکش و عینک استفاده کرد.
مراکز پخش اکسیژن
مراکز پخش اکسیژن به طور کلی به دو دسته تقسیم میشوند:
مراکز پخش گازهای صنعتی:
این مراکز اکسیژن را به صورت مایع یا گاز فشرده در کپسولهای مختلف با حجمهای گوناگون (از 1 لیتر تا 50 لیتر) ارائه میدهند. یکی از مراکز پخش اکسیژن، شرکت سپهر گاز کاویان است که انواع اکسیژن صنعتی، طبی و آزمایشگاهی را در حجم های مختلف و با سرتیفیکیت معتبر ارائه می کند.
پخش اکسیژن، فروش گاز اکسیژن، شارژ کپسول اکسیژن و سایر گازها نظیر آرگون، متان، هلیوم، نیتروژن و … در سپهر گاز کاویان – دارنده گواهینامه ISO17025 و آزمایشگاه مرجع اداره استاندارد – جهت مشاوره و خرید تماس بگیرید.
مراکز ارائه دهنده خدمات پزشکی:
این مراکز اکسیژن را به صورت مایع یا گاز فشرده در کپسولهای کوچک (معمولاً 10 لیتری) برای مصارف پزشکی ارائه میدهند.