نیتروژن فود گرید E941 ( ازت غذایی) چیست؟

نیتروژن فود گرید E941 ( ازت غذایی) چیست؟

آیا تا به حال به این فکر کرده‌اید که چگونه چیپس‌های درون بسته تا این حد تازه و ترد باقی می‌مانند؟ یا چرا مواد غذایی بسته‌بندی شده مدت طولانی‌تری کیفیت خود را حفظ می‌کنند؟ راز این ماندگاری و تازگی، اغلب در پس پرده یک گاز بی‌رنگ، بی‌بو و بی‌مزه به نام نیتروژن پنهان شده است. اما نه هر نیتروژنی، بلکه نوع خاصی به نام “نیتروژن فودگرید” که با کد E941 شناخته می‌شود. بیایید با هم به دنیای این عنصر شگفت‌انگیز در صنعت غذا سفر کنیم!

E941 چیست و چرا “فودگرید” است؟

عدد “E” در کنار عدد 941، نشان‌دهنده این است که این ماده یک افزودنی غذایی مورد تأیید در اتحادیه اروپا (و بسیاری از نقاط دیگر جهان) است. اما چرا “فودگرید”؟ واژه “فودگرید” (Food Grade) به این معنی است که این نیتروژن، خلوص بسیار بالایی دارد و برای استفاده در تماس مستقیم با مواد غذایی، کاملاً ایمن و بی‌ضرر است. این خلوص بالا تضمین می‌کند که هیچ ناخالصی مضری وارد غذای ما نمی‌شود.

نقش نیتروژن در نگهداری مواد غذایی: فراتر از یک گاز ساده

نیتروژن در طبیعت به وفور یافت می‌شود و 78 درصد هوایی که تنفس می‌کنیم را تشکیل می‌دهد. اما در صنعت غذا، این گاز نقش یک قهرمان بی‌صدا را ایفا می‌کند. دلیل اصلی استفاده از آن، خاصیت “خنثی بودن” است. اکسیژن موجود در هوا، دشمن شماره یک تازگی مواد غذایی است. اکسیژن باعث واکنش‌های اکسیداسیون می‌شود که منجر به فاسد شدن، تغییر رنگ، تغییر طعم و رشد میکروارگانیسم‌هایی مانند قارچ و کپک می‌شود. اینجا است که نیتروژن وارد عمل می‌شود!

مکانیزم عمل نیتروژن در بسته‌بندی:

وقتی بسته‌بندی مواد غذایی با نیتروژن پر می‌شود (به جای هوای معمولی)، اکسیژن تا حد زیادی از فضای داخلی بسته خارج می‌شود. این فرآیند که به آن “شستشوی نیتروژن” یا “بسته‌بندی با اتمسفر اصلاح‌شده (MAP)” نیز می‌گویند، مزایای بی‌شماری دارد:

جلوگیری از اکسیداسیون: با حذف اکسیژن، فرآیند فاسد شدن ناشی از اکسیداسیون به شدت کند یا متوقف می‌شود. این به معنای حفظ رنگ طبیعی، طعم و عطر مواد غذایی است. تصور کنید چیپس‌هایی که همیشه ترد و بدون بوی روغن مانده‌اند، یا قهوه‌ای که عطر دل‌انگیز خود را حفظ کرده است.

مهار رشد میکروارگانیسم‌ها: بسیاری از باکتری‌ها، قارچ‌ها و کپک‌ها برای رشد و تکثیر به اکسیژن نیاز دارند. با جایگزینی اکسیژن با نیتروژن، محیطی نامساعد برای رشد این عوامل فساد ایجاد می‌شود و در نتیجه، ماندگاری محصول افزایش می‌یابد.

حفظ بافت و تردی: در مورد محصولاتی مانند چیپس، پفک و سایر اسنک‌ها، نیتروژن علاوه بر حفظ تازگی، به حفظ تردی و جلوگیری از خرد شدن محصول نیز کمک می‌کند. این گاز فضایی پر شده را ایجاد می‌کند که از له شدن محتویات بسته در اثر ضربه محافظت می‌کند.

کاهش نیاز به مواد نگهدارنده شیمیایی: با افزایش ماندگاری طبیعی محصول از طریق بسته‌بندی با نیتروژن، نیاز به استفاده از مواد نگهدارنده شیمیایی (که ممکن است برخی مصرف‌کنندگان تمایلی به مصرف آن‌ها نداشته باشند) کاهش می‌یابد.

کاربردهای نیتروژن E941 در صنایع غذایی:

نیتروژن فودگرید کاربردهای گسترده‌ای در صنایع مختلف غذایی دارد:

بسته‌بندی اسنک‌ها: از چیپس و پفک گرفته تا انواع آجیل و کراکر، نیتروژن تضمین‌کننده تردی و تازگی این محصولات است.

قهوه: در بسته‌بندی دانه‌ها و پودر قهوه، نیتروژن از اکسیداسیون و از دست رفتن عطر و طعم فوق‌العاده قهوه جلوگیری می‌کند.

روغن‌های خوراکی: برای افزایش ماندگاری روغن‌های پخت و پز و جلوگیری از تندی و بوی نامطبوع ناشی از اکسیداسیون.

میوه‌ها و سبزیجات فرآوری شده: برای حفظ رنگ و تازگی محصولات باغی در بسته‌بندی‌های آماده.

محصولات نانوایی: در بسته‌بندی نان‌های بسته‌بندی شده و شیرینی‌جات برای جلوگیری از کپک‌زدگی و حفظ بافت.

نوشیدنی‌ها: در برخی نوشیدنی‌ها (مانند قهوه‌های سرد) برای ایجاد بافت خامه‌ای یا جلوگیری از اکسیداسیون.

انجماد سریع: نیتروژن مایع (فرم مایع نیتروژن) به دلیل دمای بسیار پایین (حدود 196- درجه سانتی‌گراد)، برای انجماد سریع مواد غذایی استفاده می‌شود. این روش باعث حفظ بهتر بافت، طعم و ارزش غذایی می‌شود.

پوشش محافظ: در برخی فرآیندهای تولید، از نیتروژن به عنوان یک لایه پوششی بی‌اثر استفاده می‌شود تا از تماس مواد غذایی با اکسیژن و آلودگی‌های محیطی جلوگیری شود.

گازهای مورد استفاده در بسته بندی مواد غذایی/بیشتر بخوانید

آیا نیتروژن E941 بی‌خطر است؟

بله، نیتروژن E941 کاملاً بی‌خطر است. همانطور که گفته شد، این گاز بخش عمده‌ای از هوای اطراف ما را تشکیل می‌دهد و برای بدن ما ضرری ندارد. پس از باز کردن بسته‌بندی حاوی نیتروژن، این گاز به سادگی در هوا حل می‌شود و هیچ اثری از خود باقی نمی‌گذارد. نیتروژن نه تنها به حفظ کیفیت غذا کمک می‌کند، بلکه به کاهش ضایعات غذایی نیز یاری می‌رساند که هم برای مصرف‌کنندگان و هم برای محیط زیست مفید است.

نیتروژن فودگرید E941، با خاصیت خنثی و توانایی خارق‌العاده در محافظت از مواد غذایی در برابر اکسیژن و عوامل فساد، به یکی از ابزارهای حیاتی در صنعت بسته‌بندی و فرآوری مواد غذایی تبدیل شده است. این گاز بی‌ادعا، به ما کمک می‌کند تا از طعم، عطر و تازگی محصولات غذایی برای مدت طولانی‌تری لذت ببریم و با خیالی آسوده، غذاهای سالم و با کیفیت مصرف کنیم.