کالیبراسیون گازسنج | آزمایشگاه مرجع کالیبراسیون

کالیبراسیون گازسنج | سپهر گاز کاویان تولید کننده و تامین کننده گازهای خالص وترکیبی دارای گواهینامه ISO17025 و آزمایشگاه مرجع اداره استاندارد ایران می باشد.جهت خرید گازهای خالص و ترکیبی تماس بگیرید.02146835980 – 09128699025

کالیبراسیون چیست؟

کالیبراسیون به زبان ساده یعنی بررسی و تنظیم دقت یک ابزار اندازه‌گیری با مقایسه آن با یک مرجع استاندارد. هدف اصلی کالیبراسیون اینه که مطمئن بشیم دستگاه یا ابزار موردنظر، مقدار درست و دقیقی رو نشون می‌ده.

تعریف دقیق‌تر: کالیبراسیون یعنی فرآیندی که در اون مقدار خروجی یک دستگاه اندازه‌گیری با مقدار واقعی یا استاندارد مقایسه می‌شه، و در صورت وجود اختلاف، دستگاه تنظیم (یا اصلاح) می‌شه.

چرا کالیبراسیون مهمه؟

افزایش دقت و اطمینان در اندازه‌گیری‌ها

جلوگیری از خطاهای آزمایشگاهی یا صنعتی

اطمینان از اینکه دستگاه‌ها طبق استانداردهای بین‌المللی کار می‌کنن

حفظ کیفیت، ایمنی و عملکرد درست در صنایع، پزشکی، آزمایشگاه و…

کالیبراسیون گازسنج چیست؟

کالیبراسیون گازسنج به معنی بررسی و تنظیم دقت اندازه‌گیری دستگاه گازسنج با استفاده از گازهای استاندارد و شناخته‌شده است. این کار باعث می‌شه مطمئن بشیم که گازسنج در اندازه‌گیری غلظت گازهای مختلف مثل اکسیژن، گازهای سمی، قابل‌اشتعال یا خفه‌کننده، مقادیر صحیح رو نشون می‌ده.

چرا کالیبراسیون گازسنج مهم است؟

اطمینان از ایمنی پرسنل (به‌ویژه در محیط‌های بسته یا خطرناک)

تشخیص دقیق نشت یا وجود گازهای خطرناک

پیشگیری از هشدارهای اشتباه یا عدم هشدار

رعایت استانداردها و الزامات ایمنی شغلی

روش‌های کالیبراسیون گازسنج:

کالیبراسیون صفر گازسنج : برای تنظیم پایه دستگاه در زمانی که هیچ گازی در محیط نیست (یعنی هوای تمیز و خالص).

کالیبراسیون بازه گازسنج : در این روش از یک گاز استاندارد با غلظت مشخص استفاده می‌شه تا عملکرد حسگر تنظیم بشه. این روش بسیار دقیق‌تره.

تجهیزات مورد نیاز:

کپسول گاز کالیبراسیون (با غلظت مشخص)

رگولاتور مخصوص

لوله یا کلاهک انتشار گاز

گازهای هدف (مثلاً CO، H₂S، CH₄، O₂ و…)

آزمایشگاه مرجع کالیبراسیون چیست؟

آزمایشگاه مرجع کالیبراسیون یک مرکز تخصصی و معتبر است که با استفاده از تجهیزات دقیق و استانداردهای بین‌المللی، عملیات کالیبراسیون ابزارهای اندازه‌گیری را انجام می‌دهد. این آزمایشگاه‌ها معمولاً دارای گواهی‌نامه تایید صلاحیت از سازمان‌های ملی یا بین‌المللی هستند، مثل سازمان ملی استاندارد ایران یا مرکز تایید صلاحیت آزمایشگاه‌ها.

وظایف آزمایشگاه مرجع کالیبراسیون:

کالیبراسیون تجهیزات آزمایشگاهی و صنعتی

صدور گواهی کالیبراسیون معتبر با شماره رهگیری

ردیابی اندازه‌گیری‌ها به استانداردهای بین‌المللی (مثل ISO/IEC 17025)

ارائه خدمات مشاوره در زمینه خطاهای اندازه‌گیری و تنظیم دستگاه‌ها

ابزارهایی که معمولاً در این آزمایشگاه‌ها کالیبره می‌شن:

گازسنج و دتکتور گاز

ترازو و باسکول

دماسنج و ترموکوپل

فشارسنج و مانومتر

PH متر و EC متر

ولت‌متر، آمپرمتر و مولتی‌متر

تجهیزات پزشکی (مثل فشارسنج خون، ترمومتر دیجیتال)

مزایا آزمایشگاه کالیبراسیون

مزایای استفاده از آزمایشگاه کالیبراسیون بسیار زیاد و حیاتی هستن، به‌خصوص برای صنایع، آزمایشگاه‌ها و مراکز فنی که با اندازه‌گیری‌های دقیق سروکار دارن. در ادامه، مهم‌ترین مزایا و دلایل اهمیت این آزمایشگاه‌ها ذکر میشود.

افزایش دقت ابزارها: کالیبراسیون باعث می‌شه ابزارهای اندازه‌گیری مثل دماسنج، فشارسنج، گازسنج و… به‌صورت دقیق کار کنن و نتایج قابل اعتماد بدن.

گواهی‌نامه معتبر: آزمایشگاه‌های کالیبراسیون معمولاً گواهی رسمی با شماره رهگیری ارائه می‌دن که نشون می‌ده ابزار طبق استاندارد جهانی تنظیم شده مثلاً ISO 17025)).

کاهش خطای اندازه‌گیری: با تنظیم دقیق دستگاه، از بروز خطاهای بزرگ در اندازه‌گیری جلوگیری می‌شه؛ این مسئله در صنایع حساس مثل پزشکی، دارویی، پتروشیمی یا آزمایشگاه‌های تحقیقاتی بسیار مهمه.

ایمنی بیشتر: در ابزارهایی مثل گازسنج یا فشارسنج، کالیبراسیون درست می‌تونه جلوی خطراتی مثل نشت گاز، انفجار یا خفگی رو بگیره.

افزایش طول عمر دستگاه‌ها: ابزاری که به‌درستی کالیبره بشه، کمتر دچار فرسودگی یا آسیب می‌شه و عمر مفید بیشتری داره.

پایش کیفی مداوم: مراکز صنعتی می‌تونن با داشتن برنامه منظم کالیبراسیون، کیفیت فرایندها و محصول نهایی خودشون رو همیشه تحت کنترل داشته باشن.

معایب آزمایشگاه کالیبراسیون

آزمایشگاه‌های کالیبراسیون با وجود نقش مهمی که در تضمین دقت تجهیزات اندازه‌گیری دارند، دارای برخی معایب و محدودیت‌ها نیز هستند. در زیر به مهم‌ترین معایب آن‌ها اشاره می‌کنم:

هزینه بالا: کالیبراسیون تجهیزات (به‌ویژه تجهیزات دقیق و تخصصی) معمولاً هزینه‌بر است، به‌خصوص اگر نیاز به تکرار دوره‌ای داشته باشد یا توسط آزمایشگاه‌های معتبر (دارای تاییدیه ISO/IEC 17025) انجام شود.

زمان‌بر بودن فرآیند: فرآیند کالیبراسیون ممکن است چند روز یا حتی چند هفته طول بکشد، به‌ویژه اگر دستگاه به آزمایشگاه ارسال شود و در صف انتظار قرار بگیرد.

نیاز به توقف تجهیزات: حین کالیبراسیون، تجهیزات معمولاً از چرخه تولید یا عملیات خارج می‌شوند که می‌تواند موجب وقفه در فعالیت‌های عملیاتی شود.

دسترسی محدود به آزمایشگاه‌های معتبر: در برخی مناطق جغرافیایی، دسترسی به آزمایشگاه‌های کالیبراسیون معتبر و تایید شده ممکن نیست یا محدود است، که می‌تواند روند کار را مختل کند.

ریسک آسیب حین حمل‌ونقل: اگر دستگاه برای کالیبراسیون باید به آزمایشگاه ارسال شود، احتمال آسیب دیدن در حمل‌ونقل وجود دارد، مخصوصاً برای تجهیزات حساس.

نیاز به تخصص بالا: برخی تجهیزات پیچیده نیاز به تخصص بسیار بالا برای کالیبراسیون دارند، که در همه آزمایشگاه‌ها در دسترس نیست.

خطای انسانی: با وجود استانداردها و تجهیزات پیشرفته، احتمال خطای انسانی در فرآیند کالیبراسیون کاملاً از بین نمی‌رود.

محدودیت در نوع تجهیزات قابل کالیبراسیون: هر آزمایشگاه فقط می‌تواند انواع خاصی از تجهیزات را کالیبره کند و ممکن است برخی دستگاه‌ها را پوشش ندهد.

خطرات احتمالی استفاده از دستگاه کالیبراسیون

خطر برق‌گرفتگی: اگه دستگاه کالیبراسیون مربوط به ولتاژ، جریان یا مقاومت باشه (مثل مولتی‌کالیبراتور)، تماس مستقیم با بخش‌های برق‌دار می‌تونه خطرناک باشه.

استفاده بدون اتصال به زمین (ارت) یا نبود عایق مناسب هم باعث برق‌گرفتگی میشه.

خطر حرارت بالا: در دستگاه‌های کالیبراسیون دما مثل چاه خشک دمای تا 600 درجه هم می‌تونه برسه. لمس سطح دستگاه در حال کار باعث سوختگی میشه.

خطر انفجار یا نشتی: در دستگاه‌های کالیبراسیون فشار، اگه اتصالات درست بسته نشن یا فشار بیش از حد وارد بشه، خطر نشتی گاز، ترکیدگی شیلنگ یا حتی انفجار وجود داره.

آتش‌سوزی: اتصالات اشتباه برق، استفاده از کابل‌های معیوب یا اتصال کوتاه ممکنه باعث آتش‌سوزی بشه، مخصوصاً در محیط‌های صنعتی.

خطای انسانی: ورود اشتباه مقادیر (مثلاً ولتاژ یا فشار بیشتر از حد تحمل تجهیز) می‌تونه به تجهیز آسیب بزنه یا باعث خطرات جدی بشه.

بی‌توجهی به دستورالعمل ایمنی می‌تونه هم به اپراتور آسیب بزنه و هم به دستگاه.

آسیب به تجهیزات تحت آزمون: اگه کالیبراتور تنظیم نشده باشه یا اشتباه استفاده بشه، ممکنه تجهیزی که تحت کالیبراسیون هست آسیب ببینه یا دچار خطای بیشتر بشه.

انتشار مواد شیمیایی یا گازها (در برخی مدل‌ها): در کالیبراسیون‌هایی که با مایعات، روغن‌ها یا گازهای خاص انجام میشه، ممکنه خطر تنفس بخارات یا تماس با پوست وجود داشته باشه.

اقدامات ایمنی مهم

همیشه از دستورالعمل سازنده پیروی کن.

تجهیزات رو به ارت زمین وصل کن.

از دستکش، عینک ایمنی، و لباس کار استفاده کن.

در صورت کار با دما یا فشار بالا، فاصله ایمن رو رعایت کن.

فقط افراد آموزش‌دیده اجازه استفاده داشته باشن.