پنتان چیست و چه کاربردهایی دارد؟ | ماهیت پنتان | C5H12

شرکت سپهر گاز کاویان – آزمایشگاه مرجع اداره استاندارد و دارنده گواهینامه ایزو 17025 از مرکز ملی تایید صلاحیت ایران – 02146835980 – 02146837072 – 09022734708

پنتان (pentane) یک ترکیب آلی با فرمول شیمیایی C5H12 است که پنجمین عضو خانواده آلکان‌ می‌باشد.

مشخصات فیزیکی

• ظاهر: مایع بی‌رنگ و فرار
• بو: بوی بنزین
• نقطه جوش: 36.1 درجه سانتی‌گراد
• نقطه ذوب: -129.8 درجه سانتی‌گراد
• جرم مولی: 72.15 گرم بر مول
• چگالی: 0.626 گرم بر سانتی‌متر مکعب
• حلالیت: در آب نامحلول، اما در حلال‌های غیرقطبی مانند اتانول و اتر محلول است.

مشخصات شیمیایی

• فرمول شیمیایی: C5H12
• وزن مولکولی: 72.15 گرم بر مول
• ایزومرها: سه ایزومر دارد: n-pentane (پنتان نرمال)، isopentane (ایزوپنتان) و neopentane (نئوپنتان)

انواع ایزومرهای pentane

pentane دارای سه ایزومر ساختاری است:

• n-پنتان: یا پنتان نرمال، ساده‌ترین ایزومر است که در آن زنجیره کربنی به صورت خطی است.
• ایزوپنتان: یا 2-متیل بوتان، در این ایزومر یک گروه متیل به دومین اتم کربن زنجیره متصل است.
• نئوپنتان: یا 2,2-دی‌متیل پروپان، در این ایزومر دو گروه متیل به دومین اتم کربن زنجیره متصل هستند.

کاربردها

pentane دارای کاربردهای متنوعی در صنایع مختلف است. موارد استفاده ی رایج پنتان عبارتند از:

1- حلال: به دلیل نقطه جوش پایین و قابلیت حل شدن در حلال های آلی غیر قطبی، pentane حلال مناسبی برای طیف گسترده ای از مواد مانند:

• • رنگ ها: رقیق کردن رنگ ها و پاک کردن برس ها
  • رزین ها: حل کردن رزین ها و لاک ها
  • لاستیک: تولید چسب های لاستیکی و تمیز کردن سطوح لاستیکی
  • مواد شیمیایی: استخراج و خالص سازی مواد شیمیایی

2- پیشران: در اسپری ها و آئروسل ها به عنوان پیشران استفاده می شود تا محتویات را به بیرون هدایت کند.

3- عامل دمنده: در تولید فوم های پلاستیکی مانند پلی استایرن به عنوان عامل دمنده استفاده می شود. این کار باعث ایجاد حفره های ریز در فوم و سبک شدن آن می شود.

4- سوخت: می تواند به عنوان سوخت در موتورهای احتراق داخلی مانند موتورهای بنزینی استفاده شود.

5- مبرد: به دلیل نقطه جوش پایین، می تواند به عنوان مبرد در برخی از کاربردهای خاص مانند یخچال ها و دستگاه های تهویه مطبوع استفاده شود.

کاربردهای دیگر:

• سینتوز شیمیایی: به عنوان ماده اولیه برای سنتز سایر ترکیبات شیمیایی مانند ایزوپرن و اتیل پنتان استفاده می شود.
• پزشکی: در برخی از داروها به عنوان حلال یا عامل امولسیون کننده استفاده می شود.
• تحقیقات: در آزمایشگاه های تحقیقاتی برای مطالعه خواص فیزیکی و شیمیایی آلکان ها و همچنین برای بررسی واکنش های شیمیایی مختلف استفاده می شود.

خطرات پنتان

pentane یک مایع بی رنگ، بسیار قابل اشتعال و فرار با بوی بنزین است. این ماده در صورت تماس با پوست، چشم و یا بلعیدن می تواند مضر باشد. خطرات اصلی پنتان عبارتند از:

1. آتش سوزی و انفجار: پنتان بخارات بسیار قابل اشتعالي دارد که می تواند به راحتی با هوا مخلوط شده و در معرض جرقه یا شعله آتش منفجر شود.
2. سمیت: بلعیدن یا استنشاق مقادیر زیاد پنتان می تواند باعث سردرد، سرگیجه، تهوع، استفراغ، تنگی نفس و در موارد شدید، بیهوشی و حتی مرگ شود.
3. تحریک: تماس با پوست، چشم یا غشاهای مخاطی می تواند باعث سوزش، قرمزی و التهاب شود.
4. آسپراسیون: تنفس بخارات پنتان می تواند منجر به پنومونی شود، به خصوص اگر مایع به داخل ریه ها کشیده شود.

نکات ایمنی هنگام کار با pentane

• پیشگیری از آتش سوزی و انفجار:
  • pentane را در ظروف دربسته و در جای خنک و خشک نگهداری کنید.
  • از منابع گرما، جرقه و شعله آتش دور نگه دارید.
  • در هنگام کار با پنتان از تهویه مناسب استفاده کنید.
  • از استعمال دخانیات و ایجاد جرقه در محیطی که pentane وجود دارد خودداری کنید.
  • تجهیزات الکتریکی ضد جرقه استفاده کنید.

• محافظت شخصی:
  • هنگام کار با pentane از دستکش، عینک و ماسک تنفسی مناسب استفاده کنید.
  • از تماس پنتان با پوست، چشم و لباس خودداری کنید.
  • بعد از هر بار کار با pentane، دست ها و لباس خود را به طور کامل بشویید.
• اقدامات در صورت حادثه:
  • در صورت آتش سوزی، از خاموش کننده های پودری یا دی اکسید کربن استفاده کنید.
  • از آب برای خاموش کردن آتش pentane استفاده نکنید.
  • در صورت تماس پنتان با پوست، محل را با آب و صابون به طور کامل بشویید.
  • در صورت تماس pentane با چشم، چشم ها را با مقدار زیادی آب به مدت 15 دقیقه شستشو دهید و در صورت ادامه تحریک، به پزشک مراجعه کنید.
  • در صورت بلعیدن یا استنشاق pentane، فوراً به پزشک مراجعه کنید.

با رعایت نکات ایمنی می توان از خطرات pentane پیشگیری کرد و به طور ایمن با این ماده کار کرد.

تهیه و تامین

شرکت سپهر گاز کاویان تامین کننده C5H12 با درصد خلوص‌ 99.5 می‌باشد. سیلندرهای پنتان به دلیل آتش‌زا بودن قرمز رنگ و دارای شیر چپ گرد می‌باشند. شیر سیلندرهای pentaneمعمولا DIN1 و یا BS4 می‌باشد. کپسول پنتان و همچنین تجهیزات مربوط به کپسول pentane مانند رگولاتور، باندل و .. در سپهر گاز کاویان به فروش می‌رسد. حجم سیلندر و کپسول‌های موجود برای شارژ C5H12 در شرکت سپهر گاز کاویان عبارت است از: 5لیتر، 10 لیتر، 20لیتر و 40لیتر و50 لیتر.

جهت استعلام قیمت و خرید pentane با کارشناسان سپهر گاز کاویان تماس بگیرید.