خطرات گاز نیتروژن - سپهر گاز کاویان

کار با گازهای صنعتی و آزمایشگاهی با توجه به نوع گاز خطراتی را به همراه دارد بنابراین باید به نکات ایمنی هنگانم کار با گاز آگاه باشیم.

در این مقاله به خطرات گاز نیتروژن و نحوه شناسایی سیلندر گاز نیتروژن می‌پردازیم.

گاز نیتروژن

از محل تخليه گاز نيتروژن خبردار باشيد. تخليه نيتروژن بايد درهواي آزاد صورت بگیرد و در سيستم طراحي شده بطور ايمن منتقل گردد.

هنگامیکه نيتروژن استفاده میگردد، درصد اكسيژن را پايش كنيد و مطمئن شوید كه غلظت آن از حداقل ميزان ايمن کمتر نشود.

از محلهاي مصرف نيتروژن آگاه باشيد و اطمينان نمائيد كه لوله هاي نيتروژن بدرستي برچسب گذاري شده باشند.

لوله هاي انتقال نيتروژن را مانند لوله هاي حاوي گازهاي سمي بررسی كنيد. لوله هايي كه نشتي دارند را مورد استفاده قرار ندهید.

نحوه شناسایی سیلندر ازت از سیلندر اکسیژن:

یکی از روش‌های نشت‌یابی در سیستم‌های برودتی شارژ دستگاه توسط گاز ازت است. گاز ازت گازی خشک و مناسب است که برای نشت یابی مورد استفاده قرار می‌گیرد . سیلندرهای حاوی این گاز با سیلندرهای حاوی گاز اکسیژن مشابه یکدیگرند و امکان دارد که تعمیر کار به اشتباه گاز اکسیژن را داخل دستگاه تزریق کند . این کار بسیار خطرناک است زیرا اکسیژن با روغن کمپرسور ترکیب شده و واکنش می‌دهد در این صورت فشار بقدری بالا می رود که باعث انفجار و در نتیجه مرگ آفرین خواهد بود.

این حادثه برای چندین شخص اتفاق افتاده است. برای شناسایی گاز ازت از گاز اکسیژن باید شیر سیلندر دارای گاز را مقداری باز کنیم و شعله آتشی ( ترجیحا یک نخ سیگار روشن را از قسمت فیلتر به سیلندر بچسبانید) را نزدیک کنید ، اگر شعله خفه شده و خاموش شود، سیلندر دارای گاز ازت می‌باشد ولی اگر شعله بیشتر شود گاز اکسیژن می‌باشد و برای تزریق در کمپرسور به هیچ عنوان مناسب نمی‌باشد.

تماس مایع و گاز نیتروژن با چشم

نيتروژن مايع كه تحت فشار است و در خروج از كپسول موجب يخ زدن مي‌شود ، در صورتيكه بطور تصادفي وارد چشم گردد (به چشم اصابت كند)، موجب يخ زدگي بافت‌هاي در معرض قرار گرفته چشم خواهد شد و بسته به ميزان آلودگي مي‌تواند موجب يخ زدگي جزئي و يا عميق شود.

تماس مایع و گاز نیتروژن با پوست

ريختن نيتروژن مايع روي پوست ويا تماس پوست با نيتروژن تحت فشار كه بسرعت شروع به انبساط كرده و دماي زيادي از محيط مي گيرد، موجب يخ زدگي محل تماس مي گردد. عوض شدن رنگ پوست از عوارض آن است.

بلعیدن مایع نیتروژن

با توجه به اينكه نيتروژن مايع پس از خروج از سيلندر در مدت بسيار كوتاهي تبديل به گاز مي‌شود، موضوع خوردن و بلعيدن آن منتفي است اما در هر صورت تماس اتفاقي آن با مخاط دهان و مجاري گوارشي موجب يخ زدگي آنها مي‌شود.

استنشاق گاز نیتروژن

با توجه به اينكه 80% حجم هوا گاز نيتروژن است، استنشاق اين گاز ضرري ندارد، اما ممكن است در محيط هاي محدود در صورت نشت مقادير قابل توجهي از گاز ازت، اين گازجايگزين اكسيژن هوا شده و سبب بروز خطر كمبود اكسيژن و خفگي گردد. كمبود اكسيژن در هوا مي تواند سبب سردرد، زنگ زدن در گوش‌ها، سرگيجه، كسالت، بيهوشي، حالت تهوع، و از كار افتادگي حواس شود.

در صورتيكه 12 تا 16 درصد اكسيژن در محيط وجود داشته باشد، استنشاق گاز نیتروژن موجب افزايش تعداد دفعات دم و بازدم شده و هماهنگي رفتارهاي عضلاني را تا حدودي مختل مي كند. در صورتيكه مقدار اكسيژن در محيطي كه گاز نيتروژن در آن پراكنده شده است كمتر شده و به 10 تا 14 درصد برسد تعادل روحي رواني فرد برهم خورده و موجبات خستگي غيرعادي و اختلال در تنفس وي فراهم مي‌شود.

در صورت رسيدن غلظت اكسيژن به 6 تا 10 درصد حجمي، حالت تهوع و استفراغ به فرد مصدوم دست داده و هوشياري وي كاهش يافته و يا از دست مي‌رود. در غلظتهاي كمتر از 6 درصد اكسيژن، فرد دچار تشنج شده و احتمال توقف تنفس و مرگ وي وجود دارد.

اشتعال گاز نیتروژن

گاز نیتروژن قابل اشتعال نيست ولي سرايت آتش و دماي بالا به مخازن و يا خطوط انتقال آن مي تواند موجب تركيدگي اين ظروف و يا مسيرها شود. ضمنا در حضور اكسيژن و دماي بالا ، اكسيدهاي خطرناك نيتروژن توليد خواهند شد.

انفجار گاز نیتروژن

گاز نیتروژن خاصيت انفجاري ندارد.